Een schrijnend sextet
Cloud Atlas. David Mitchell. (uitg. Sceptre, 530 p.) 
Er zijn van die boeken waarvoor je je halve boekenkast kado wilt doen. Cloud Atlas is er zo een. Superlatieven dringen zich op bij het beschouwen van deze roman. Als in een achtbaan sleurt Mitchell ons mee in de wervelende avonturen van journaliste Luisa Rey in de jaren 70. Ze probeert een vernietigend onderzoeksrapport over de veiligheid van een nieuwe kerncentrale boven water te krijgen. In het voortrazende karretje zit ook Adam Ewing, een jurist die in 1850 een journaal bijhoudt van zijn scheepsreis naar Nieuw Zeeland en andere eilanden van Polynesi?. Hij beschrijft in zijn Pacific Journaal hoe vreemde volkeren elkaar onderwerpen. Hoe blanken eilanden koloniseren. Het oncomfortabele leven aan boord met zijn kadaverdiscipline, bedrog en verraad. Nog 4 opmerkelijk geloofwaardige maar excentrieke personages vullen het achtbaanvehikel. Zij maken alle, met nog ontelbare gedenkwaardige bijfiguren, dit boek tot een kleurrijke, maar grimmige kermis. Waarin duidelijk wordt hoe elke keer opnieuw de jingles in eindeloze herhaling steeds hetzelfde spel in beweging zetten van machtswellust en gewin.

Derde personage is Sonmi-451, een kunstmens uit het 22ste eeuwse Korea. Deze vertelt in een interview met een wetenschapper over haar leven als speciaal gefokt serveerster. Zij maakt hem duidelijk hoe zij langzamerhand het wezen en achtergronden van haar ge?ndoctrineerde schijnleven doorkrijgt. Meegesleurd in de vaart van de geoliede wielen is Zachary, een bewoner van Hawa? ook in een verre toekomst. Op het eiland leven na ‘The Fall’ de mensen in primitieve agrarische omstandigheden. Antropoloog Meronym woont een half jaar bij Zachary en ontrafelt samen met hem zijn hedendaagse samenleving en het verleden van het eiland

In de achtbaan die Cloud Atlas is weet de persoon van uitgever Timothy Cavendish zich ook nog net vast te houden in het voortrazende karretje van zijn buitelende leven. Hij vertelt zijn wederwaardigheden anno nu: doorgedraaide schrijvers en recensenten en zijn opsluiting en ontsnapping uit een tehuis nadat hij een hersenbloeding heeft gehad. En tenslotte de menselijkste van het zestal: de louche, maar charmante Engelsman en componist Robert Frobisher. Deze beschrijft in brieven aan een vriend wat voor leven hij leidt bij zijn blinde leermeester in het Belgische Zedelghem in de jaren 30.

Auteur Mitchell weet de lezer mee te slepen in de met schokkende en schrijnende taferelen bezette avonturen van zijn karakters. Hij doet ze in zes knappe verschillende schrijfstijlen fascinerend uit de doeken. Zijn taal zingt, bruist en zindert. De Cloud Atlas van Mitchell verbeeldt het wervelende firmament vol fantasie, idee?n en originele vondsten. Een kermis ook vol nieuwe literaire attracties. Mitchells achtbaan met het sextet van personen is een grote dansende rit zonder remmen.

Het boek kent geen plot. Het boek is zelf de plot. De zes uiteenlopende verhalen, spelend vanaf het midden van de 19e eeuw tot in een verre toekomst met kunstmensen, worden bijeengehouden door de donkere kant van de mensheid: onderdrukking, macht, uitbuiting, bedrog, ?n de onstuitbare vrijheidsdrang van het individu daaraan te ontkomen. Het sextet is een verzameling instrumenten die bij Mitchell elk hun eigen mineurmelodie spelen.

Ondanks alle stijlen, gedaantes en soms Jackie Chan-achtige escapades van de hoofdpersonen, wordt Cloud Atlas nergens kolderiek of larmoyant. Het is allemaal volstrekt geloofwaardig en betekenisvol te horen hoe alle zes aanvankelijk geheimzinnige stemmen gaandeweg met elkaar ??n melodie vormen. Mitchell is een groots talent. Hij heeft met Cloud Atlas een ongemakkelijk thema superieur en ongekend origineel verpakt in een boek dat tot lang nadenken stemt. Hoewel ik aan een nieuw boek ben begonnen om eraan te ontsnappen, achtervolgt het me nog. Welke schrijver dat kan is een waar genie en groot kunstenaar. Mitchell verdient een eigen wolk.

Laurens
27 juni 2005