De Bask Jesús Galíndez werd in 1956 op klaarlichte dag ontvoerd in New York. Een Amerikaanse geschiedenisstudente van Yale University, Muriel Colbert, raakt in de ban van deze Galíndez als ze een studie doet naar de ethiek van het verzet. De Amerikaanse CIA, ooit betrokken bij Galíndez ontvoering, probeert via allerlei machinaties Colbert van haar naspeuringen af te brengen. De Spaanse schrijver Montalbán weeft in zijn historische roman 'Galíndez' feit en fictie door elkaar tot een boeiend beeld van een onfrisse zaak uit de recente geschiedenis.

Vertegenwoordiger van de Baskische natie bij de Verenigde Naties in New York is Galíndez’s laatste functie voordat hij wordt gekidnapt, in een vliegtuigje wordt geduwd dat hem naar de Dominicaanse Republiek brengt en waar hij enkele dagen hevig wordt gemarteld. Galíndez streed in de Spaanse Burgeroorlog tegen Franco. Montalbán laat in zijn boek anderen vertellen dat hij geen heilig boontje was. Zo liet hij in de oorlog elf rooms-katholieke geestelijken ombrengen.

Slangenkuil
Groot verdediger van het Baskische erfgoed, de natie en het volk, die hem voelbaar dagelijks door de aderen gutsen, brengen hem in groot conflict met de dictatuur van de Spaanse dictator Franco. Galíndez gaat in ballingschap in het buitenland, maar uitgerekend naar de Dominicaanse Republiek, een land dat nagenoeg nog erger zwicht onder een dictatuur, die van Trujillo. Een ruil van leeuwenkooi naar slangenkuil, die Galíndez stevig zal opbreken.
Niet helemaal duidelijk wordt waarom Galíndez uitgerekend van de ene dictatuur naar een andere verhuist. De Dominicaanse Republiek was toen bereidwillig om subversieven en paspoortlozen uit Spanje op te nemen als politiek vluchteling, op het eiland wordt Spaans gesproken en Galíndez zag in zijn nieuwe toevluchtsoord kennelijk dezelfde kwalijke torstanden als in zijn geboorteland. Deze wilde hij ook hier bestrijden. Over de dictator Trujillo schrijft hij een boek, dat hem niet in dank wordt afgenomen en hem later fataal zal worden.

CIA
In de jaren ‘80 gaat de Amerikaanse studente Muriel Colbert op onderzoek uit naar de achtergronden van Gal?ndez’verdwijning, diens politieke medestrijders van destijds en ze wil in Baskenland de sfeer proeven. Allengs komt ze erachter dat Galíndez een dubbelrol heeft gespeeld. In de communistische kringen waar hij rondliep deed hij veel informatie op, die hij aan de FBI en CIA doorspeelde. Hij kwam uiteindelijk zelfs tegen een schamele vergoeding voor op de loonlijst van de Amerikaanse geheime dienst.

Niettemin schildert Montalbán hem af als een groot idealist die 23 uur per dag actief was voor de partij, Basken hielp en overal de Baskische strijd voor onafhankelijkheid predikte en lobbyde. Met zijn hulp aan de Amerikanen hoopte hij ooit als wederdienst hun hulp te verkrijgen voor een vrije Baskische nationale staat.
Idealisme die Colbert ernstig aansprak en haar zelfs zo ver bracht zich postuum solidair te verklaren met Galíndez. Via haar professor en studiebegeleider probeert de CIA Colbert echter af te brengen van verder onderzoek naar de Bask, uit vrees dat de Amerikaanse betrokkenheid bij deze kwestie naar boven komt.

Dubbele moraal
De persoon van CIA-agent Robards, die de contra-acties bedenkt en uitvoert, is Montalb?n’s metafoor voor de dubbele moraal van geletterdheid, maar tevens gewelddadig rücksichtlosheit. Robards citeert gedichten van klassieke Engelsen, terwijl hij een minuut later de meest afzichtelijke plannen smeedt om mensen te intimideren of uit de weg te ruimen.
Studente Colbert wordt uiteindelijk naar Miami gelokt, waar de gewezen CIA-agent Voltaire met een verzonnen verhaal over Galíndez alsnog een poging waagt Colbert haar studie-onderwerp vaarwel te laten zeggen. Colbert, niet onder de indruk, voelt zich al bijna vereenzelvigd met Galíndez, en loopt in dezelfde soort strikken die ooit voor hem waren gespannen.

Idealisten
Hoe ethisch vasthoudend mensen ook zijn met hun idealen, in een corrupte en dictatoriale staat verliest dit individu altijd. Galíndez is daarvan het sprekende voorbeeld. Colbert belichaamt de tweede generatie idealisten die in een tijd van democratie nagenoeg dezelfde intimidatie en persoonlijke terreur ervaren. Terwijl ze denken dat zoiets toch alleen nog maar voorkwam in de jaren ‘50 en ‘60.
Met het verrassende slot van zijn boek lijkt Montalbán te zeggen dat zoektochten naar daders van politieke moorden bijna altijd eindeloos zijn. Niet alleen omdat geheime diensten letterlijk met alle geweld altijd alle openbaarheid zullen tegenhouden, maar ook door het steeds weer opstaan van die idealisten, die zich durven te meten met de staat om toch de ware toedracht boven water te krijgen.

Montalbán heeft met zijn persoons- en karakterschetsen van enkele hoofdpersonen, zoals Colbert, Hobard en Voltaire onvergetelijke personages geschapen. Zijn trefzeker, ritmisch en beeldend proza laten de gebeurtenissen van deze onfrisse zaak als een film aan de lezer voorbijtrekken.
De zoektocht naar de toedracht van Galíndez' lot laat Montalb?n tot in de oneindigheid doorlopen. Ethiek en gekonkel kennen in zijn boek geen grenzen.