Briljante en bij vlagen geniale roman, die je gekluisterd aan je stoel, in ??n keer uitleest. Aan ?alica’s stijl is te zien dat hij filosofie en literatuurwetenschap studeerde, regisseur en dichter is. ‘Gele sneeuw’ is po?tisch, beschouwend en beeldend. De toon waarop ?alica het alledaagse en culturele bestaan in het onder vuur liggende Sarajevo beschrijft, werkt meesterlijk in het voelbaar maken van het bizarre, wankele leven in de gewelddadige stad, in het voormalige Joegoslavi? in 1992. De ik-figuur doet uit de doeken hoe hij, zijn vrouw, kind, familieleden en vrienden zich aan het dagelijkse leven proberen aan te passen onder de constante doodsdreiging van sluipschutters en inslaande mortiergranaten. Zo beschrijft de auteur hoe hij en zijn kompanen het toneelstuk Romeo en Julia van Shakespeare op de planken brengen. Cultuur als wapen in de overlevingsstrijd. ?alica spiegelt ons in een filosofische schoonheid voor, vol grimmige werkelijkheid, wat bijvoorbeeld de dagelijkse waarde is van water, vuur, aarde en lucht,in een stad waarin aan alles tekort is, behalve aan kogels en doden. Lees ??n roman over het conflict op de Balkan, lees: ‘Gele sneeuw’.

De associatieve stijl van ?alica versterkt de inhoud van het boek: leven van de hand in de tand in een belegerde stad vol geweld, dood en bloed. Prachtig po?tische zinnen doen daar een schepje bovenop en cre?ren tegelijkertijd afstandelijkheid, alsof de verteller boven de dagelijkse ellende uitstijgt. In de wanorde van geweld wordt in de stad een kunstwerk geschapen: het instuderen, produceren, artistiek invullen en uitvoeren van een toneelstuk. Het is niet toevallig dat Romeo en Julia wordt gekozen. Met dit magische liefdesverhaal vol dood en geweld in het middeleeuwse Verona, trekt ?alica een parallel met zijn stad Sarajevo. Ook hier staan clans tegenover elkaar, waarvan hij niet begrijpt wat hen zo polariseert.

De andere verhalen over het leven in de stad, zijn hoogstaande literaire, beschouwende verslagen van de werkelijkheid. Bijvoorbeeld over de wijze waarop de mens in noodsituaties zijn grenzen van wat wel en geen comfortabel leven meer is, steeds verlegt. Of hoe de constante dreiging van sluipschutters elke beweging bewust be?nvloedt. Schokkend is wat ?alica vertelt over hoe hij twee mannen iets ziet vinden op een brug en het vervolgens over de reling in de rivier werpen. Of hoe hij in onwetendheid de heuvel afloopt naar de markt en mensen als zombies tegenkomt, die tegen hem zeggen dat hij daar niet meer zal aantreffen wat hij zoekt.

Onvergetelijk is het verhaal over de dood van Tito, waarmee ?alica zijn roman afsluit, maar waarmee hij eigenlijk het boek had willen beginnen. Op onvoorspelbare, anekdotische wijze vertelt ?alica over de oorzaak van de burgeroorlog. Hij legt dit puntgaaf vast in verhaal van het samenzijn van een scholier en een leraar aan het gymnasium op 1 mei..
‘Gele sneeuw’ is een onnavolgbaar meesterstuk van een groot kunstenaar, vol filosofische schoonheid die de grimmige ondertoon des te luider maakt. Een meeslepend, strak gecomponeerd, aangrijpend boek.

Laurens

Antonije ?alica is in 1993 uitgeweken naar ons land. Hij woont in Amsterdam. Voor enkele van zijn films kreeg hij prijzen.