In tere pasteltinten legde de Franse Magnum fotograaf Luc Delahaye (1961) het leven van Sovjetburgers vast op de drempel van de 21ste eeuw. Het leven van ‘gewone’ Russen krijgt een plaats in zijn indrukwekkende reportage. Deze is nu in een handzaam fotoboek van 13x18 cm. herdrukt. Ook al zijn de beelden hierdoor kleiner geworden dan in de originele eerste uitgave uit 2000, het blijven stuk voor stuk juweeltjes van inhoudelijke en esthetische reportagefotografie. De foto’s zijn gewoon verbluffend. Bijna de helft van het boek bestaat uit over 2 pagina’s breed afgedrukte foto’s en zijn verder in kleiner formaat weergegeven als een soort stripverhalen. Delahaye registreert Russen aan de onderkant van de samenleving met lamentabele woonomstandigheden, drugs, dronkenschap, gewelddadigheden en harde werkomstandigheden. Achter zijn beelden gaan de histories schuil van de vastgelegde mensenlevens. Een fotoboek waarin weliswaar de ontluistering wordt verbeeld, maar op zo'n weergaloze wijze, dat ze geen valse sentimenten oproepen of waardeoordelen uitspreken. Delahaye’s Russen zijn mensen zoals wij, alleen met de pech in een sociale crisissamenleving terecht gekomen te zijn.

Reportagefotografen kiezen veelal nog vaak zwart-wit voor hun werk. Kleuren zouden teveel afleiden van de inhoud en structuur van de beelden. Luc Delahaye is er daarentegen in geslaagd de kleur en de inhoud van zijn foto’s tot een onlosmakelijk geheel te smeden. Vooral zijn keuze voor een zachte weergave, of bijna afwezigheid van kleur, maakt van de beelden wonderen van grote esthetische schoonheid, die de inhoud zelfs versterkt.

Goede beelden behoeven nauwelijks toelichting. Delahaye volstaat met enkele korte onderschriften van plaatsnamen, locaties, namen van personen of de situatie samengevat in ??n woord. Titels geven niet veel meer aan dan bijvoorbeeld: tv-kijken, overdosis, kolen naar huis brengen, feestje bij Micha, Uralmash metaalfabriek, Svetlana en haar buren, Galia, wachten op de tram of foto’s zonder titel. De kijker moet verder zelf maar bedenken wat er precies aan de hand kan zijn, is gebeurd of wat er verder komt.

Delahaye vertelt met zijn foto’s grootse en meeslepende verhalen van mensenlevens, die zonder uitzondering, treurig ogen. In de afsluitende fotoreeks van uit een treinraam genomen foto’s van het landschap komen op symbolische wijze zijn fotothema’s licht en donker in hun figuurlijke ?n letterlijke betekenis nog eens voorbij. In het laatste beeld van het boek schetst de fotograaf in alle ogenschijnlijke simpelheid toch nog een beeld van een optimistische toekomst.

Nog nooit ben ik een fotoboek tegengekomen waarin op bijna Hollandse meesterschilderswijze de mensenwereld zo onweerstaanbaar fascinerend op fotografische manier is verbeeld. Ik beschouw dit boek als een museum van eigentijdse genrestukken, waarin de maker weliswaar een droeve geschiedenis vertelt van mensen in een ruw land met wrange levens, maar dat zo superieur in beeld brengt, dat het drama en de schoonheid dwingen tot blijven kijken. Gelukkig heb ik dit minimuseum in huis kunnen halen om de meesterwerken van Delahaye te kunnen bezichtigen zo vaak ik wil.

Laurens