De wereld van chirurg Amin stort volledig in. Nadat hij uren achtereen met collega’s de verminkte gewonde slachtoffers van een zelfmoordaanslag het leven probeert te redden, komt hij erachter dat zijn eigen vrouw de aanslag pleegde.
Amin is een gezien en gevierd persoon, Palestijns van afkomst, maar genaturaliseerd Israeli?r, woont met zijn eveneens Palestijnse vrouw in Haifa. Hij dacht dat ze een paar dagen bij haar moeder in Bethlehem was, terwijl ze zich in werkelijkheid voorbereidde te sterven voor de Palestijnse vrijheidsoorlog.
Amin is de verpersoonlijking van de zelfgenoegzame en statusbewuste carri?remaker, waarmee hij zich afkeert van de gewelddadige samenleving waarin hij bivakkeert. Hij kan daarom zijn ongeloof niet op dat uitgerekend zijn echtgenote, met wie hij al 15 jaar leeft, elkaar innig liefhebbend, hem zo’n rad voor ogen heeft kunnen draaien. Volslagen in verwarring begint hij een wanhopige zoektocht naar het ‘waarom’ van haar daad, dat hem zo dodelijk kwelt. Hij dringt ver door tot in de Palestijnse bevrijdingsbeweging en groepen islamisten, die hem op alle mogelijke manieren van zijn speurtocht proberen af te houden, lichamelijk geweld niet schuwend. Doorzetter als Amin is, vindt hij uiteindelijk een antwoord op zijn vraag, geheimen worden voor hem onthuld, maar het is hem niet gegund verder met die wetenschap te leven. Zijn drang tot begrijpen, er vrede mee te hebben, wordt tegelijkertijd zijn noodlot.

Auteur Khadra biedt met zijn hoofdpersoon, wat deze overkomt en de boeiende zoektocht die hij onderneemt, een mooie metafoor voor wat het geweld tussen Palestijnen en Isra?li?r met mensen doet. Puntige en filosofisch getinte dialogen van Amin met Palestijnen over het hoe en waarom van het conflict met Isra?l moeten het verhaal een breder en dieper kader geven. Alleen veel verder dan tot eenvormige statements laat Khadra ze niet komen. Enerzijds is dat een wat eendimensionale vorm van duiding van het Palestijns-Israelische conflict. Aan de andere kant doen ze realistisch aan; mensen zullen niet vaak vervallen in wijdlopige theorie?n en filosofie?n als ze elkaar vluchtig en toevallig ontmoeten. Ze zijn leerzaam voor de politieke achtergrond van de gebeurtenissen in het Midden-Oosten. De schrijver breekt met Amin’s lotgevallen door de fa?ade heen van islamitisch fundamentalisme als beweerde oorzaak van alle geweld. De zich verzettende Palestijnen willen in Khadra’s boek niets anders dan een vaderland, de grote bron van de strijd.
Zwaartepunt van het boek ligt in het terugbrengen van dit feitelijke wereldconflict tot humane proporties.

Aanslag is sterk in de psychologie, de verwarring en vooral het vasthoudende en onverschrokken optreden van Amin om zijn waarheid te achterhalen. Khadra maakt daar voor de lezer een spannende tocht van, met onverwachte plotwendingen, karakteristieke figuren en vaak fraaie po?tische beeldspraak. De couleur locale komt treffend en soms schokkend in beeld.

Uit Aanslag komt een menselijk gezicht van het drama van het Midden-Oosten naar voren. In indringende en klare taal vertelt Khadra zijn meeslepende verhaal, met een hoofdpersoon voor wie je snel sympathie voelt, maar eveneens afkeer vanwege zijn aanvankelijke na?veteit en blindheid voor wat er om hem heen in zijn samenleving gebeurt. Bewust heeft Amin die afstand gecre?erd om een gelukkig leven te leiden met zijn vrouw. Daarmee dacht hij de zaak van zijn achtergelaten Palestijnse volksgenoten te kunnen omzeilen en hun noodlot te kunnen ontlopen. Maar dat treft hem zelfs andermaal toch nog -na de zelfgekozen gewelddadige dood van zijn vrouw- in zijn zoektocht naar het waarom.

Khadra heeft een heldere, evenwichtige en mooi gecomponeerde roman geschreven met een actueel thema over een wereld waarin vol chaos, verwarring, eigenbelang, fanatisme, geweld, onderdrukking, armoede, ambities en eerzucht. Politiek en macht teruggebracht tot de alledaagse menselijke maat. Ik had deze roman van de Algerijn Khadra niet willen missen, na zijn eveneens boeiende en succesvolle boeken ‘De lammeren Gods’ en ‘De zwaluwen van Kabul’. Aanslag is ??n van de beste actuele romans over persoonlijk geluk en ongeluk in het moorddadige Midden-Oosten.

Laurens