Vergeefs verzet tegen ongelijkheid
Rebellie. Joseph Roth. Atlas (142blz.)

De oorlogsinvalide Andreas Pum heeft geluk. Als hij uit het sanatorium wordt ontslagen krijgt hij een onderscheiding. En als een van de weinigen in het land ook nog een vergunning op te mogen treden als straatmuzikant. Zo is hij verzekerd van een regelmatig inkomen en van enig aanzien. Hij dwaalt met zijn orgeltje op een houten been door de stad.

Slagveld Eerste WereldoorlogZelfs zijn grote verlangen een vrouw te hebben komt in vervulling als hij een pronte weduwe ontmoet die wel met hem wil trouwen. Hij had in het sanatorium nooit kunnen dromen dat het lot hem nog goed gezind zou zijn. Totdat hij net die ene keer dat hij in de tram zit, in aanvaring komt met meneer Arnold, een hypocriete bourgeois. Andrea's wereld raakt op zijn kop. Zijn bestaan gaat snel bergafwaarts.


Joseph Roth heeft een prachtig, compact en treffend boek geschreven over de verhoudingen tussen de maatschappelijke klassen in Duitsland tussen de twee wereldoorlogen. Andreas die ondanks zijn inzet en lijden in de oorlog zijn leven weer op de rails krijgt, wordt zonder mededogen onderuit gehaald door minachting, afkeer en arrogantie van zijn landgenoten. Hij blijft tenslotte toch maar een ‘kleine man'.


Taal en stijl in deze roman laten het boek lezen als een sprankelende bergbeek.  Kleurrijke beeldspraak maken het lezen van Rebellie tot een klein feest. Rebellie is te lezen als een metafoor voor de ongelijkheid tussen mensen, maar ook als een aanklacht er tegen. Het boek is een parel in Roth's oeuvre. Roth is een rasschrijver die achter een ogenschijnlijk eenvoudig verhaal een complete wereld blootlegt van maatschappelijke verhoudingen.

6 juni 2011
Voor wie in deze thematiek of periode geinteresseerd is, heeft misschien iets aan The Post Office Girl van Stefan Zweig. Deze roman speelt zich af in dezelfde periode en verhaalt over dezelfde grote sociale tegenstellingen in het Duitsland tussen de wereldoorlogen. Een prachtig boek!
door Marco Hokke, 7 maart 2012, 15:51