Het verhaal van liefde en duisternis van de Israelische schrijver Amos Oz verschijnt medio september in een Nederlandse vertaling. Het oorspronkelijk in het Hebreeuws geschreven boek is al vertaald in het Engels. Critici zijn eensgezind jubelend over deze rijke en diepzinnige roman, al het hoofdwerk van Oz genoemd. Hoe vaak heb ik niet op het punt gestaan Amos Oz eens open te slaan. Wat voor schrijver zou dat zijn, die al jaren wordt genoemd voor de Nobelprijs Literatuur? Ik ben uiterst nieuwsgierig naar Het verhaal van liefde en duisternis. Maar wilde eerst op zijn minst 1 boek van hem hebben gelezen. Ooit had ik er een gekocht in het Engels: Don’t call it night. Een prachtig eigentijds verhaal met sympathieke karakters, mooi en boeiend geschreven, charmant en rijk van inzicht in de menselijke geest. Universele emoties als verlangen, ambitie en liefde in een Israelische slaapstad in de woestijn.

Op kalme en stijlvolle toon vertelt Amos Oz het verhaal van de bewoners van een rustig Israelisch stadje in de Negev woestijn. Hoofdpersonen zijn de gepensioneerde ingenieur Theo en de jongere lerares Noa, die samenwonen in een appartement. Hun leven is een mini-variant van de microkosmos die hun woonplaats is. Een klein-Israel, bewoond met mensen die universele emoties delen.

Een leerling van Noa overlijdt door een ongeluk waarin drugs een rol spelen. Maar wat er precies is gebeurd houdt Oz vaag. De vader van de jongen wil ter nagedachtenis een opvangcentrum voor drugsverslaafden in de plaats financieren. Noa neemt het voortouw dit op te zetten, ambitieus en idealistisch als ze is. Theo stelt zich tegen het plan op. De mogelijke komst van drugsverslaafden naar de slaapstad wekt wrevel en tegenstand, die ook de relatie van de hoofdpersonen bedreigt.

Oz symboliseert met zijn hoofdpersoon Theo in zijn roman de bedachtzaamheid en vredige rust, die de mens diep in zijn hart voelt en zo zijn leven eigenlijk het liefst wil vormgeven. De gepensioneerde ingenieur heeft al een heel geschakeerd en gebeurtenisvol leven achter zich. Hij verlangt er naar zich met de dagelijkse zaken van huishouding en het volgen van het nieuws bezig te houden. Zijn vriendin Noa, zo'n 15 jaar jonger, heeft nog geen behoefte aan zo’n bestaan. Idealisme van de gemakkelijke stoel en de wil een actief leven te leiden komen hierdoor met elkaar in botsing. Noa representant in Oz' boek de gedreven ijveraar voor de verwerkelijking van een idee. De hoofdpersonen blijven ondanks de gebeurtenissen, die hun persoonlijke levensfilosofie raken, zichzelf.

Oz heeft een subtiel verhaal geschreven, knap van stijl, zeer onderhoudend, wijs en levendig. De totaal uiteenlopende achtergronden van Theo's en Noa's levens past de auteur terloops in de actuele tijd van het verhaal. Ze werpen een extra licht op de drijfveren en levensverwachtingen van beiden. Hun ambities glijden hen als los zand door de vingers; Noa's project is duidelijk vanaf het begin niet bestand tegen de werkelijkheid. Theo's bewust gezochte en beleefde rust is evenmin bestendig. De emotionele golven die Noa's onderneming teweeg brengen, zetten zijn sociale leven thuis en dat als inwoner van de stad ongewild in beweging.

De auteur laat de hoofdpersonen beurtelings per hoofdstuk aan het woord, afgewisseld met algemene schetsen van personages, die de stad of de kennissenkring van de hoofdkarakters bevolken. Een boeiende verhaalvorm, die een genuanceerde kijk geven van verschillende kanten op hoe mensen elkaar ervaren en in de concrete dingen waarmee ze zich bezighouden. Dat Oz in deze eigentijdse, maar ook universele roman, geen plotseling schokkend voorval nodig heeft om karakters te schetsen of dramatische wendingen te geven, getuigt van een groot literair kunstenaarschap. Laat ‘Het verhaal van liefde en duisternis’ maar komen.

Laurens

Het boek is ook in het Nederlands vertaald. Maar niet meer nieuw te krijgen, nog wel antiquarisch. ‘Noem het nog geen nacht’, 222 pag. Uitg. Meulenhoff. Het is schaamteloos dat ‘Don’t call it night’ volop overal ter wereld nieuw in het Engels te koop is en in ons land niet meer nieuw in Nederlandse vertaling is te krijgen.