Met het oog en het gevoel van een Gouden Eeuwse landschapschilder heeft de (Nederlandse) fotograaf L.J.A.D. Creyghton de achterkant en onbedorven plekken van Nederland gefotografeerd. Het openslaan van Holland Album is een sensatie. Bladeren in dit fotoboek duurt uren. Het is als dwalen van het ene naar het andere gebied in ons land in sferen en stemmingen zoals je het wel eens hebt gezien, alleen nooit hebt kunnen vasthouden door de vlugheid van de tijd. De beelden van Creyghton brengen die momenten weer tot leven -en tot stilstand- om er langer naar te kijken. De Hollandse platheid heeft geen nadere toelichting nodig dan slechts de naam van de plaats waar de fotograaf met zijn camera schilderde. De rest is verbeelding. En wat voor verbeelding: het bekijken van Creyghtons landschapsfotos levert de ongekend bijzondere ervaring op alsof je erin staat, zelfs de mist, het schrale zonlicht of de vrieskou op je gezicht voelt. Je kijkt niet naar foto’s, maar je lijkt letterlijk even in de gefotografeerde werkelijkheid te vertoeven. Dat maakt deze landschapsplaten tot grote fotokunst.

De fotograaf slaagde erin op het juiste moment op de juiste plaats te zijn. Dit adagium, dat foto’s bij veel beschouwers in het geheugen kan griffen, lijkt vooral voorbestemd voor de nieuws- en reportagefotografie. Maar dat het fotograferen van ‘stilstaande’ landschappen het hiervan even goed moeten hebben, bewijzen de fenomenale foto’s van hem.

Ongetwijfeld zal hij vaak met veel geduld moeten heb ben wachten op de juiste sfeer, stemming en lichtval; hij was nooit een seconde te vroeg of te laat. Soms zal hij geluk hebben gehad als er net nog even een streepje licht van de zon op een al ingekaderd beeld viel of als er
net iemand hem voorbijfietste over een zandweg langs een dijk. Hoe dan ook, het past allemaal perfect.













In tegenstelling tot andere Nederlandse stads- en landschapsfotografen met een vaak opvallende voorkeur voor kleurrijke, zonnige oer-Hollandse sc?nes, heeft Creyghton juist de achterkant van ons verstedelijkte land gezocht. Streken waar sporen van de mens minimaal zijn en waar in volle glorie de nog onvervuilde Hollandse horizon de hoofdrol speelt. Als professioneel opgeleid vakfotograaf heeft Creyghton veelvuldig gebruik gemaakt van fototechnieken, die zijn beelden indringender en fraaier maken. Een grove korrel schuwt hij niet, evenals voorzichtige sepiatinten en speciale kleurenfilms. Hier is een kunstfotograaf aan het werk, die overduidelijk in de voetsporen treedt van 17e eeuwse Hollandse landschapsschilders, maar ook het impressionisme daarmee weet te verweven.

Voor mij heeft Creyghton het mooiste fotoboek over het Nederlandse landschap gemaakt. Een verademing en parel tussen de hausse van de dikke populaire fotoboeken en boekjes met Nederland vanuit de lucht (het is hier blijkbaar altijd Zuid-Europees weer), allochtone vrolijkheid, de zonnige foto’s van bossen, weiden en de eeuwige beelden van de oprukkende bebouwing richting idyllische boerderijtjes of onze vrolijk vernieuwende architectuur in de vinexwijken.

Creyghton keek anders, met de blik van een schilder, op zoek naar de achterkant van ons land, waar de lijn tussen lucht, land of water nog de oervorm van het laagland toont in alle seizoenen tijdens de schemering, in mist, regen, vrieskou en ook met een beetje zonneschijn. Magische momenten vol Hollands licht, zonder sprookjesachtigheid of gezochte romantiek. Dit is ons land zoals het ??k is. En wat een ongekende schoonheid.

Laurens