Onthutsend boek, geschreven aan de hand van talloze interviews die de auteur met betrokkenen, waaronder haar eigen opa, heeft gevoerd. Hoewel de regering in Londen op papier van alles had voorbereid en had voorgeschreven dat de terugkeer van gedeporteerden niet ambtelijk moest worden aangepakt kwam hier in de praktijk maar weinig van terecht. De regering wilde geen onderscheid maken tussen joodse en niet joodse Nederlanders, zie ook al het boek van Fasseur. Opmerkelijk genoeg maakte de regering zich zorgen over de mogelijkheid dat wellicht te veel gedeporteerden zouden terugkeren. Een en ander zou aanleiding kunnen worden tot oplevend antisemitisme in de Nederlandse samenleving.

Terwijl allerlei gedeporteerden uit andere landen konden rekenen op hulp van hun Rode Kruis liet het Nederlands Rode Kruis zich niet zien in de bevrijde kampen. Op de perrons in Frankrijk en Belgi? werden ook Nederlandse joden hartelijk toegejuicht. In Nederland was dat onmiddellijk afgelopen en werden zij aan allerlei vernederende ambtelijke procedures onderworpen.

Sommigen spreken van antisemitisme maar daar is niet iedere ge?nterviewde het mee eens. Voorheen sluimerde in Nederland ook al enigszins het gevoel dat joden anders waren. De teruggekeerde joden werden geconfronteerd met het verlies van hun hele familie, hun huis, hun dierbare spulletjes die zij aan anderen in bewaring hadden gegeven en niet meer terug kregen etc. Uitgangspunt van beleid was dat zij zichzelf moesten redden en zelf voor de kosten moesten opdraaien. Redenen voor een afzonderlijke behandeling waren er niet. Vooral het punt wat er met de geredde en ondergebrachte joodse baby’s moest gebeuren leidde tot heftige discussies. Naar joodse families overbrengen of bij de pleegouders laten?

Grof gesteld waren er na de oorlog drie groepen te onderscheiden: de zionisten, de orthodoxen en joden die de draad zo snel mogelijk in Nederland weer wilden oppakken. De zionisten reisden af naar Palestina om daar voor een nieuw vaderland te gaan vechten. Anderen emigreerden naar andere landen, net als trouwens andere Nederlanders, teleurgesteld in de verzuilde samenleving die weer terugkeerde. Velen hadden op vernieuwing van het bestel gerekend.

De auteur probeert te analyseren wat er nou eigenlijk precies aan de harteloze ontvangst ten grondslag kan hebben gelegen. Joodse Nederlanders waren eigenlijk vreemden geworden na jaren van afwezigheid Niet joodse Nederlanders hadden andere zorgen aan hun hoofd. De afloop van de hongerwinter, de wederopbouw van ons land, de kwestie van Indonesi?, de overstroming in 1953 in Zeeland. Gewoon niet zeuren, maar de schouders eronder. Formalisme en bureaucratie kenmerkten de handelswijze van Nederlandse ambtenaren die ook al onder het Duitse regime achter de loketten hadden gezeten. Overigens kwam antisemitisme ook nog voor. Echte hulp kwam te laat. Velen waren toen al overleden.